De tweede bestuursrapportage van de gemeente biedt inzicht in de actuele financiële situatie en draagt bij aan goede monitoring. In deze bestuursrapportage rapporteert het college over de stand van zaken tot en met september 2022 en geeft een doorkijk naar het einde van het jaar. De rapportage laat de afwijkingen zien ten opzichte van de begroting 2022. Dat wil zeggen dat er geen melding is wanneer het beleid en de financiën volgens planning worden uitgevoerd. In de eerste bestuursrapportage staan een aantal beleidsmatige afwijkingen die in de tweede bestuursrapportage niet opnieuw terugkomen.
De tweede bestuursrapportage leidt tot aanpassingen van de begroting, waardoor een nieuw te verwachten financieel resultaat over het jaar ontstaat. Dit financiële beeld verandert nog door de decembercirculaire van het gemeentefonds en overige ontwikkelingen ,waarvoor de raad in de loop van het jaar een begrotingswijziging vaststelt.
Veel beweging in de samenleving
De mondiale en nationale ontwikkelingen zorgen ervoor dat gemeenten voor grote uitdagingen staan. De prijsstijgingen en hoge energieprijzen zijn zorgwekkend en raken al onze inwoners, ondernemers, organisaties en ook onze medewerkers. De landelijke maatregelen van het energieplafond bieden een gedeeltelijke oplossing, maar lossen niet alles op. Het is belangrijk te blijven inzetten op verduurzaming en de energietransitie. Hiermee kan de gemeente inwoners en bedrijven ondersteunen bij het nemen van maatregelen en zo willen we de verduurzaming versnellen.
Inmiddels woedt al meer dan een half jaar de oorlog in Oekraïne en werpt dit conflict zijn schaduw over de wereld. Ook de Utrechtse Heuvelrug ondervindt de gevolgen hiervan. Enerzijds vanwege de vluchtelingen die sinds mei in de gemeente worden opgevangen. Anderzijds vanwege de stijgende energieprijzen, die weer doorwerken in allerlei andere producten. Veel inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties hebben door de hoge kosten zorgen over hoe ze hun rekeningen nog ,moeten betalen. De gemeente ontkomt hier ook niet aan en ziet de inkoopkosten van producten, materiaal en grondstoffen voor bijvoorbeeld het onderhoud van de wegen stijgen.
De onvoorspelbaarheid van ontwikkelingen in de maatschappij maakt het voor de gemeente een constante uitdaging om te sturen op het beleid en de financiën, zoals zijn opgenomen in de meerjarenbegroting. Deze 2e bestuursrapportage laat zien dat de gemeente daar op dit moment goed in slaagt.
Organisatie
De maatschappelijke opgaven die voor ons liggen vragen steeds meer van de lokale overheid. Hiervoor is een solide organisatie nodig met voldoende capaciteit en het vermogen wendbaar te zijn en op crises in te kunnen springen. We zien dat de schaarste op de arbeidsmarkt invloed heeft op
het invullen van vacatures, waardoor we nog genoodzaakt zijn in te huren. Er is veel aandacht voor het werven én behouden van personeel, maar ook voor het stimuleren van medewerkers om zich te blijven ontwikkelen. Zo bereiden we ons – te midden van een krappe arbeidsmarkt en onzekere tijden – voor op de toekomst.
In de bestuursrapportage staan de volgende onderdelen:
A. Financiële effecten uit de mei- en septembercirculaire
De financiële effecten van de meicirculaire en de septembercirculaire, waarover de raad via raadsinformatiebrieven is geïnformeerd, zijn in deze bestuursrapportage verwerkt.
B. Investeringskredieten 2022
De afwijkingen op de investeringskredieten 2022 zijn in deze bestuursrapportage opgenomen.
Dit vanwege de structurele effecten van de kapitaallasten op de begroting en een realisatie van het voorgenomen investeringsplan.
C. Overige ontwikkelingen/ Beleidsmatige- en financiële afwijkingen:
In de bestuursrapportage staan de beleidsmatige afwijkingen en de financiële afwijkingen op de doelstellingen en de inzet van budgetten ten opzichte van de vastgestelde begroting 2022.
Ook zijn er wijzigingen zonder effect op het begrotingssaldo, zoals de verschuiving van budgetten tussen programma's, die door de raad goedgekeurd moeten worden. Door het vaststellen van deze bestuursrapportage en het autoriseren van de begrotingswijziging wordt de begroting bijgesteld.
De financiële afwijkingen zijn in principe beperkt tot de verschillen groter dan € 25.000.
D. De afwijking op de realisatie van de ombuigingen/taakstellingen voor het jaar 2022
Het College informeert u over de voortgang van de ombuigingen/taakstellingen.
E. Verwachte uitgaven en toekomstige claims in het kader van Covid-19
De financiële effecten van het toekennen van coronacompensatie zijn in deze 2e bestuursrapportage verwerkt.
Financiële afwijkingen
(bedragen x € 1.000; + = voordeel/ - = nadeel)
Prg. | Omschrijving | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 |
|---|---|---|---|---|---|---|
01 | Bestuurlijke zaken | -121 | -42 | -42 | -42 | -42 |
02 | Veiligheid en handhaving | 6 | -48 | -48 | -48 | -48 |
03 | Dienstverlening | 19 | -21 | -21 | -21 | -21 |
04 | Ruimte,cultuurhist,monumenten en natuur | -84 | -21 | -21 | -21 | -21 |
05 | Transformatie in het social domein | -2.791 | -2 | -2 | -2 | |
06 | Welzijn,Cultuurhuizenbeleid,Nieuwkomers | 161 | -121 | -93 | ||
07 | Onderwijs(huisv.), jeugdbel. kinderopv. | 311 | -70 | -76 | -126 | -326 |
08 | Economie, Receatie en Toerisme | -44 | ||||
09 | Sport,incl. Sportacc., Kunst en Cultuur | -31 | 91 | 50 | 23 | 4 |
10 | Verkeer en vervoer | 155 | 47 | 32 | 21 | 7 |
11 | Openbare Ruimte en Milieu | -806 | 99 | 63 | -19 | -18 |
12 | Middelen en ondersteuning | 100 | -159 | -74 | -74 | -74 |
Alg. dekkingsmiddelen | 7.821 | 1.994 | 1.476 | 1.060 | 2.524 | |
Overhead | -166 | -37 | -38 | 13 | -52 | |
Onvoorzien | ||||||
Reserves | -113 | -10 | 4 | 4 | 4 | |
Totaal | 4.417 | 1.702 | 1.211 | 769 | 1.935 |
Saldo 2e bestuursrapportage 2022
Uit de tabel ‘Financiële afwijkingen’ blijkt dat de gemelde afwijkingen in deze bestuursrapportage zorgen voor een verwacht voordeel van € 4,4 miljoen voor 2022.
In deze rapportage zijn enkele onderwerpen nog niet verwerkt, bijvoorbeeld de nog niet toegekende coronamiddelen, de afrekening van de compensatieregeling voogdij/18+ (naar verwachting een voordeel), het verschil tussen de ontvangen compensatie en de gemaakte kosten voor de opvang van Oekraïners en de decembercirculaire van het gemeentefonds. Deze posten komen tot uitdrukking in de jaarrekening.
De afwijkingen in de 2e bestuursrapportage zijn grofweg in te delen in afwijkingen op reguliere bedrijfsvoering en afwijkingen door invloeden van buitenaf. Onder invloeden van buitenaf vallen onderwerpen als de Algemene uitkering van het gemeentefonds en de zorgkosten binnen het sociaal domein. De gemeente heeft hier weinig tot geen invloed op en het gaat vaak om grote bedragen.
Omvangrijke mutaties in deze bestuursrapportage zijn:
Algemene uitkering:
De meicirculaire en septembercirculaire zorgen voor extra baten van € 6,8 miljoen. De bij de meicirculaire gevormde stelposten voor risico’s/onvoorzien respectievelijk voor onderbesteding rijksuitgaven (volumedeel Gemeentefonds) van € 1,4 mln. worden niet aangewend. Een aanpassing van de ruimte in het BTW-compensatiefonds geeft een nadeel circa € 228.000. Na het labelen van bedragen voor specifieke doeleinden (€ 2,7 mln.) resteert van de extra baten uit de circulaires een positief effect van € 3,9 miljoen op het begrotingssaldo.
Het toekennen van coronacompensatie (het inzetten van de stelpost) aan producten, geeft hogere baten (voordelen) voor de algemene dekkingsmiddelen van in totaal € 0,5 miljoen. Voor het begrotingssaldo is dit een budgetneutrale afwijking: deze toekenning komt ook tot uitdrukking in hogere lasten (nadelen) in de programma’s.
Sociaal domein:
Binnen programma 5 heeft de gemeente meerdere budgetten aangepast. De grootste wijzigingen hebben betrekking op de uitvoering van de energietoeslag door de Regionale Dienst Werk en Inkomen (RDWI) (€ 2,2 miljoen N). Voor de totale kosten van deze regeling ontvangt de gemeente een vergoeding van het Rijk. Daarnaast is het budget voor Individuele voorzieningen Jeugdwet aangepast (€ 957.000N) op basis van de realisatiecijfers 2021 en de effecten van het nieuwe Wet woonplaatsbeginsel.
Verkoop gronden en gebouwen
Dit jaar is er tot aan de bestuursrapportage een verkoopopbrengst ontvangen van in totaal € 2,4 miljoen voor meerdere locaties. De opbrengst wordt toegevoegd aan de algemene reserve en heeft daardoor geen invloed op het begrotingssaldo.
Meerjaren Perspectief Grondexploitaties (MPG)
Het bijstellen van de begroting op basis van het door de raad vastgestelde Meerjaren Perspectief Grondexploitaties (MPG), geeft een nadeel van € 2,2 miljoen.
Onroerendezaakbelasting (OZB):
De opbrengst onroerendezaakbelasting woningen en niet-woningen is € 0,4 miljoen hoger dan begroot. Dit komt voornamelijk door een gunstigere waardeontwikkeling dan waarmee in de begroting 2022 rekening was gehouden en door de doorwerking van de waardeontwikkeling uit voorgaande jaren. Hogere leegstand (OZB niet-woningen) zorgt voor een dempend effect.
Omgevingswet
Het Rijk heeft de invoering van de Omgevingswet uitgesteld naar 2023. Hierdoor zijn een aantal acties en activiteiten niet uitgevoerd en is € 300.000 niet besteed.
Begraafplaatsen
Noodzakelijke extra capaciteitsinzet, het optimaliseren van de processen en de stijging van grondstofprijzen resulteren in hogere uitgaven. Tegenover deze nadelen staan hogere verwachte inkomsten uit begraven. Per saldo is sprake van een nadeel van € 277.000.
Onderwijshuisvesting
Door de vertraging in de uitvoering van nieuwbouwprojecten van scholen wordt in 2022 geen gebruik gemaakt van het beschikbare budget van € 250.000 voor tijdelijke huisvesting en/of sloopkosten.
Openbaar groen
De vaststelling van de beheerplannen in 2020 heeft budgetverschuivingen met zich meegebracht. Twee jaar na vaststelling van de beheerplannen lijkt dat het taakstellende budget voor groen onvoldoende is om het onderhoudsniveau C te kunnen borgen. Voor 2022 betekent dit een incidentele afwijking van € 200.000.
Fietsenstalling station Driebergen-Zeist
De financiële afwikkeling van het beheer en het onderhoud van de fietsenstalling station Driebergen-Zeist over de periode 2020 tot en met 2022 heeft plaatsgevonden. Per saldo levert dit een voordeel op van € 155.000.
Aflossing Grootboekleningen Nationale Schuld
Het Ministerie van Financiën gaat op 1 november 2022 over tot aflossing van de Grootboekleningen Nationale Schuld. Dit zorgt voor een incidenteel voordeel van € 145.000.